Šta je to CT?

Kompjuterizirana tomografija (engl.: Computed tomography; skrećenica: CT) je dijagnostičko-radiološko-digitalna metoda pregleda. Ova metoda u principu predstavlja računarsku rekonstrukciju aksijalnog ili poprečnog tomografskog sloja. Pomoću X zraka se vrši mjerenja apsorpcionih vrijednosti, pomoću kojih se računarskom rekonstrukcijom dobiva slika.
CT aparat je specijalni tip aparata sa X zracima koji stvara posebnu sliku unutrašnjosti tijela. CT se drugačije još naziva kompjuterizirana aksijalna tomografija (skraćeno CAT). CT skener je u mogućnosti da, pomoću X zraka, pravi slike slojeva pojedinih organa od interesa. Bitno je naglasiti da većina urgentnih centara danas imaju CT aparate, jer oni u vrlo kratkom roku, od nekoliko sekundi, daju slike presjeka određenih organa, odnosno dijelova tijela.
CT predstavlja relativno bezopasnu radiološku metodu tako da kontraindikacije za CT praktično i ne postoje, odnosno to su zajedničke kontraindikacije u vezi sa opasnošću od zračenja.

Primjena CT-a u dijagnostici

CT skeniranje se koristi za pregled mnogih organa/dijelova tijela, a najčešća primjena je kod:
* Pluća i toraks: CT snimak može da otkrije infekcije, tumore, proširenja krvnih suda (aneurizme) metastaze.
* Abdomen: CT snimak može otkriti patološke kolekcije tečnosti, tumore, infekcije, kao i neke bolesti urinarnog trakta.
* Jetra: CT snimak može naći tumore jetre, krvarenja u jetri, kao i manje bolesti jetre, a također može otkriti uzrok ikterusa (žutilo kože i beonjača očiju).
* Pankreas: CT je izuzetno kvalitetan aparat kada je u pitanju detekcija tumora i upale pankreasa ( akutni i hronični pankreatitis).
* Žućna kesa i žućni vodovi: CT se koristi u otkrivanju mjesta i uzroka stvaranja bloka u protoku žući, a ultrazvuk se rutinski koristi u otkrivanju kamenca u žućnoj kesi.
* Nadbubrežne žlijezde: CT je u mogućnosti da detektuje tumore nadbubrežne žlijezde.
* Slezena: CT se koristi kod evaluacija povreda slezene.
* Kičma i kičmeni kanal: CT može otkriti tumore, povrede, deformitete i druge probleme kičme. Ova metoda može detektirati i diskus hernije, kao i degenerativne promjene kičme.
* Mozak: Tumori mozga, lezije, hematom itd.

Priprema i tok CT skeniranja

CT skeniranje se obično radi uz prisustvo radiologa i/ili radiološkog tehničara. Nalaze CT snimaka pišu radiolozi specijalisti. Prije samog pregleda bilo bi potrebno skinuti krupni nakit koji može uticati na kvalitet CT slike, ali potrebno je skinuti i veći dio garderobe, u zavisnosti od toga koji se organ pregleda.
Tokom pregleda, pacijent obično leži na leđima. U toku samog skeniranja, vrlo je važno zadržati dah na zadanu komandu koja se čuje sa zvučnika. Tokom pregleda, pacijent je potpuno sam u prostoriji, ali radiolog i tehničar kontinuirano prate pacijenta kroz opservacijski prozor i pacijent može sa njima razgovarati preko interkoma. CT skeniranje obično traje 30-90 sekundi.
Postoji mali rizik od alergijske reakcije na jodna kontrastna sredstva. Većina reakcija, ako do njih dođe, liječe se medikamentozno. Kontrastna sredstva mogu dovesti do gubitka vode ili oštećenja bubrežne funkcije, tako da treba biti pažljiv kod pacijenata koji imaju bubrežne bolesti, dijabetes ili dehidraciju. U principu pacijentu kojem je potrebno raditi CT skeniranje sa kontrasnim sredstvima, treba uraditi laboratorijske nalaze (vrijednost uree, kreatinina u krvi ).